5.2.1 Inleiding

De gemeente Apeldoorn heeft veel vastgoed in eigendom. Veel van dit vastgoed is nodig voor het vervullen van wettelijke taken en/of het bereiken van onze gemeentelijke beleidsdoelstellingen zoals voor onderwijs, sport, welzijn, cultuur en de eigen huisvesting van medewerkers. In totaal gaat het om circa 440 objecten. Daarvan bevinden zich circa 185 objecten in het Vastgoedbedrijf (beheer) en circa 120 in het Grondbedrijf (ontwikkel). Daarnaast heeft de gemeente een economisch claimrecht op circa 100 schoolgebouwen, waarvan het juridisch eigendom bij de scholen ligt. Onderdeel van de onderwijsportefeuille zijn de ca 35 gymlokalen.

5.2.2 Vastgoedbedrijf

De afgelopen jaren is gewerkt aan het professionaliseren van het Vastgoedbedrijf en de vastgoedportefeuille van de gemeente Apeldoorn. Kernwoorden behorend bij deze professionalisering zijn; inzicht, transparantie, verzakelijking en afgeslankte vastgoed-kern-portefeuille en daarbij passende hoogwaardige vastgoedorganisatie.
Een belangrijk instrument voor deze ontwikkeling is de ontwikkeling van het MPV (Meerjarenperspectief Vastgoed). Het MPV schept kaders, biedt inzicht in onze portefeuille en brengt vraag en aanbod financieel en functioneel in kaart. Het MPV vormt daarmee voor de gemeenteraad een goed instrument om haar controlerende- en kaderstellende rol uit te voeren. In het MPV staan we stil bij wat we aan vastgoed willen behouden en wat we willen afstoten. In 2015 is zowel het hernieuwde ‘Uitvoeringskader Vastgoedbedrijf’ als het eerste MPV (2015) door de Raad vastgesteld.

5.2.3 Grondbedrijf

In de Grondbedrijf portefeuille zijn de eerste keuzes gemaakt met betrekking tot de NIEGG-portefeuille. Deze keuzes hebben betrekking op het behoud dan wel het overgaan tot verkopen van het vastgoed in de NIEGG-gebieden. De komende periode zal door het Verkoopteam worden beoordeeld wanneer deze objecten het beste verkocht kunnen worden.

5.2.4 Onderwijshuisvesting (Eenheid Jeugd, Zorg & Welzijn)

De schoolbesturen zijn juridisch eigenaar van de meeste schoolpanden. Zij gaan over het onderhoud en de instandhouding van de scholen. De verantwoordelijkheid voor het buitenonderhoud en de aanpassingen van het primair onderwijs gaat in 2015 over van gemeente naar de schoolbesturen. De gemeente houdt een gedeelde verantwoordelijkheid met de schoolbesturen waar het gaat om renovatie, uitbreiding en (ver)nieuwbouw. Gedeeltelijk komen keuzes daarbij tot stand vanuit onderwijskundige (beleids)ontwikkelingen die plaatsvinden, bijvoorbeeld het passend onderwijs.

5.2.5 Financiële context

Vastgoed Vastgoedbedrijf (excl. Onderwijshuisvesting en Grondbedrijf); bedragen * € 1.000 o.b.v. BBB 2016 -2019

Boekwaarde primo 2015

Totale lasten 2016

Totale baten 2016

Resultaat 2016

Beleidsprodukten VGB via AD V&G/Algemene reserve

197.587

17.931

16.514

-1.417

Beleidsprodukten VGB via AD andere eenheden/reserves

9.216

1.633

6.349

4.716

Totaal beleidsprodukten VGB

206.803

19.564

22.863

3.299

NB: bedragen zijn exclusief Brinkparkgarage (nog niet bij VGB) en verrekeningen met reserves/andere eenheden, inclusief taakstellingen vastgoed, budget maatschappelijk vastgoed en interne bijdragen/huren

5.2.6 Actuele ontwikkelingen & programma 2016

MPV (Meerjarenperspectief Vastgoed)
In 2015 is het eerste MPV aan de Raad aangeboden. Vooraf is aangegeven dat het MPV een groeidocument betreft. In 2016 willen we hier dan ook een verdere slag in maken, waarbij we verder inzicht geven in de volledige portefeuille van het Vastgoedbedrijf. Opmerkingen van de Raad en de bevindingen van de Rekenkamer zullen we zoveel mogelijk gaan verwerken.

Ontwikkelingen vastgoedportefeuille
In lijn met de beoogde slanke kernportefeuille van ons vastgoed en de daaraan verwante taakstellingen, wordt ook in 2016 proactief ingezet op het afstoten c.q. verkopen van ons gemeentelijk - met name maatschappelijk - vastgoed. Door het in de etalage zetten van ons vastgoed via onze winkel Kavels & Panden, website en door het bieden van diverse flexibele stimulerende verkooparrangementen met betrekking tot o.a.(huur)koop, pacht, et cetera. Ook willen we bij de start van en in het bestemmingsplanproces bewoners en bedrijven meer rechtszekerheid en duidelijkheid bieden om daarmee de verkoop bevorderen.

Duurzaamheid
Duurzaamheid is afgelopen jaren - binnen de budgettaire kaders - in diverse projecten en panden toegepast, maar onvoldoende zichtbaar geweest. We werken daarom aan een meer zichtbare voorbeeldfunctie als het gaat om verduurzamen van ons eigen vastgoed.
Daarnaast gaan wij voor onze strategische (kern)portefeuille verduurzaming maatregelen treffen die eenvoudig leiden tot besparingen op korte termijn (2 jaar), het zogenaamde ‘laaghangend fruit’. En nemen wij maatregelen voor verduurzaming zodat onze vastgoedportefeuille voldoet aan de wettelijke eisen uit de Wet Milieu Beheer. Ook inventariseren wij in lijn met het MJOP en passend bij het functioneel gebruik van ons vastgoed waar verduurzamingsmaatregelen op de lange termijn bijdragen aan beter gebruik en energiebesparing.

Verzakelijking Accres
In samenhang met de vragen ‘wat doen we zelf en wat laten we over aan derden en onder welke voorwaarden?’ worden met betrekking tot de taken vastgoedbeheer en exploitatie die we aan Accres hebben uitbesteed, de afspraken voor uitbesteding op prijs en kwaliteit onder de loep genomen en waar gewenst herijkt. Heldere inhoudelijk en financiële kaders, regie, korte lijnen en transparantie zijn uitgangspunten voor een goede invulling van de opdrachtgeversrol met als doel zakelijker en efficiënter te werken.
De kerntaken, beleidsuitgangspunten en de gemeentelijke regierol vormen de basis bij het formuleren en uitbesteden van het takenpakket met betrekking tot het beheer en exploitatie van ons gemeentelijk vastgoed.
We pakken dit traject met de nodige zorgvuldigheid op gezien onze langdurige relatie met Accres.